تأثیر کودهای بیولوژیک حل کننده فسفات و تیوباسیلوس بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد (sesamum indicum l.)

به منظور مطالعه تأثیر کودهای بیولوژیک حل کننده فسفات و باکتری تیوباسیلوس به همراه کودهای فسفره یا گوگردی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه کنجد رقم ناز تک شاخه، آزمایشی در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار و دو فاکتور شامل کود فسفره با 6 سطح و کود گوگرد با 4 سطح انجام شد. تیمارهای مختلف فاکتور a به صورت a1 : فسفر صفر به همراه عدم باکتری a2: فسفر صفر با باکتری a3: فسفر 50 کیلوگرم و عدم باکتری a4: فسفر 50 کیلوگرم و با باکتری a5: فسفر 100 کیلوگرم و بدون باکتری a6 : فسفر 100 کیلوگرم و با باکتری و تیمارهای کود گوگرد شامل b1: گوگرد صفر کیلوگرم بدون تیوباسیلوس b2: گوگرد صفر کیلوگرم با تیوباسیلوس b3: گوگرد 50 کیلوگرم بدون تیوباسیلوس b4: گوگرد 50 کیلوگرم با تیوباسیلوس در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد به جز وزن هزار دانه به صورت معنی داری تحت تأثیر تیمارهای مختلف کود فسفر و گوگرد قرار گرفتند. بر اساس جدول مقایسه میانگین، استفاده از 50 کیلوگرم کود فسفر به همراه باکتری، عملکرد دانه، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه و شاخص برداشت بالاتری را نسبت به دیگر تیمارها موجب شد و کمترین عملکرد در تیمار شاهد و مصرف 100 کیلوگرم به همراه باکتری بدست آمد. در تیمار گوگرد نیز مصرف 50 کیلوگرم گوگرد به همراه تیوباسیلوس باعث افزایش عملکرد و اجزای آن شد. یافته های این تحقیق بیانگر تأثیر مثبت مصرف توام حل کننده فسفات و 50 کیلوگرم کود فسفر به همراه باکتری تیوباسیلوس و 50 کیلوگرم گوگرد بر رشد و افزایش عملکرد کنجد بود به طوری که این تیمارها توانستند میزان عملکرد را 37 درصد در تیمار فسفر و 55 درصد در تیمار گوگرد نسبت به شاهد آنها افزایش دهند. در مقایسه تیمار شاهد با سایر تیمارهای گوگردی در بیوماس نیز مشاهده شده که تیمار مصرف 50 کیلوگرم کود گوگرد به همراه تیوباسیلوس بالاترین مقدار بیوماس را بین تیمارهای گوگردی دارد. همچنین نتایج تجزیه واریانس خصوصیات کیفی دانه نشان داد که در بین تیمارهای مختلف تفاوت معنی داری از لحاظ درصد روغن و پروتئین دانه وجود داشت. بر همین اساس بالاترین درصد صفات مذکور مربوط به مصرف توام این دو باکتری به همراه 50 کیلوگرم از کود فسفر و گوگرد بود. در میان صفات مورد مطالعه عملکرد دانه با شاخص برداشت از بیشترین همبستگی مثبت (**78/0=r) برخوردار بود. هم چنین در بین اجزای عملکرد، بیشترین همبستگی بین تعداد دانه در کپسول و عملکرد دانه(**69/0=r) مشاهده گردید.